Trước thực trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng vẫn còn len lỏi trên thị trường, nhiều bộ, ban ngành đang triển khai nhiều giải pháp để siết chặt quản lý. Trong đó, đề xuất hàng hoá bắt buộc có nhãn điện tử được kỳ vọng sẽ giúp người tiêu dùng truy xuất rõ nguồn gốc sản phẩm, hỗ trợ cơ quan chức năng kiểm soát chất lượng, đây cũng được xem là bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống hàng giả trong ngành dược.

Chỉ trong vài tháng đầu năm, nhiều đường dây sản xuất và phân phối hàng giả quy mô lớn đã bị phanh phui với đa dạng các mặt hàng bị làm giả. Điều đáng lo ngại là hầu hết các sản phẩm bị làm giả đều có mẫu mã chuyên nghiệp, thậm chí có mã vạch in sẵn nhưng hoàn toàn không thể truy xuất thông tin chính thống. Bên cạnh đó, không phải nhà thuốc nào cũng đủ điều kiện kỹ thuật để xác minh từng sản phẩm. Người tiêu dùng thì bị đặt vào thế đánh cược với sức khỏe của chính mình.

Không chỉ thuốc, mặt hàng thực phẩm chức năng và sữa cho trẻ em cũng đang trở thành “miền đất hứa” cho hàng giả hoành hành. Trong nỗ lực bảo vệ sức khỏe người dân, chính phủ đã vào cuộc, một trong những động thái đáng chú ý là việc Chính phủ trình Quốc hội dự án sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Tại phiên họp sáng 6/5, Phó Thủ tướng Lê Thành Long khẳng định: “Quy định về ghi nhãn điện tử bằng mã số, mã vạch là cần thiết.”

Nhà thuốc/người tiêu dùng có thể tra xuất thông tin của tất cả các sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng… mua từ sàn TMĐT thuocsi.vn. Ảnh: Buymed

Tại nhiều quốc gia phát triển, việc sử dụng mã QR hay mã vạch trong quản lý hàng hóa không còn xa lạ, thậm chí đã trở thành tiêu chuẩn bắt buộc từ nhiều năm trước. Công nghệ này đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi toàn bộ vòng đời sản phẩm: từ nơi sản xuất, vận chuyển, kho bãi cho đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Không chỉ doanh nghiệp hưởng lợi trong việc quản lý kho và truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng cũng dễ dàng kiểm tra thông tin sản phẩm chỉ bằng một lần quét mã bằng điện thoại di động. Đây cũng là công cụ đắc lực giúp cơ quan quản lý kiểm soát chất lượng và ngăn chặn gian lận trong hoạt động sản xuất, phân phối hàng hoá.

Với cam kết minh bạch hóa chuỗi cung ứng, ngay từ khi thành lập vào năm 2018, Buymed đã triển khai hệ thống dán mã QR lên tất cả các sản phẩm bán ra từ sàn TMĐT thuocsi.vn (trực thuộc Buymed). Khi đặt hàng từ Buymed, các nhà thuốc sẽ nhận được sản phẩm có tem QR riêng biệt, chỉ cần dùng điện thoại quét mã, người dùng – dù là dược sĩ hay người tiêu dùng đều có thể truy cập toàn bộ thông tin sản phẩm bao gồm:

– Xuất xứ, nhà sản xuất, nhà cung cấp

– Hình ảnh sản phẩm

– Số lô, hạn sử dụng

– Hoạt chất, chỉ định, cách dùng…

Hướng dẫn tra cứu thông tin thuốc mua trên sàn TMĐT thuocsi.vn bằng cách quét mã QR

Toàn bộ dữ liệu được cập nhật và xác minh từ hệ thống nội bộ Buymed, kết nối trực tiếp với cơ sở dữ liệu của các nhà cung cấp chính hãng. Mã QR lúc này không đơn thuần là “mã để xem thông tin”, mà là một lớp bảo vệ quyền lợi cho cả nhà thuốc lẫn người tiêu dùng.

Hướng dẫn tra cứu số đăng lý thuốc tại Cổng thông tin của Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế

Bên cạnh việc quét mã trực tiếp từ bao bì sản phẩm, người dùng còn có thể tra cứu số đăng ký thuốc tại Cổng thông tin của Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế. Đây là bước kiểm tra quan trọng để đối chiếu tên thuốc, hoạt chất, nhà sản xuất, thời hạn lưu hành và các giấy tờ liên quan:

Bước 1: Truy cập website tra cứu thuốc Truy cập vào cổng Dịch vụ công trực tuyến của Cục Quản lý Dược tại đường dẫn: https://dichvucong.dav.gov.vn/congbothuoc 

Bước 2: Nhập số đăng ký thuốc Tại ô tra cứu, nhập số đăng ký thuốc và nhấn “Tìm kiếm” để xem thông tin. 

Nhiều nhà thuốc tra cứu thông tin từ cổng dịch vụ công trực tuyến của Cục quản lý dược để tìm hiểu về nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm. Ảnh: Buymed

Số đăng ký là mã do Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế cấp cho từng loại thuốc, thường có định dạng bắt đầu bằng: VD-, VN-, VS-, GC-,QLSP-… và xuất hiện sau cụm từ SĐK. hoặc tên thuốc (Paracetamol, …)

Vị trí số đăng ký:

– Trên mặt bên, mặt sau hoặc tem phụ trên vỏ hộp.

– Với thuốc dạng tuýp/lọ: in trực tiếp trên thân tuýp/lọ.

Bước 3: Đối chiếu kết quả hiển thị
Sau khi tra cứu, Hệ thống sẽ hiển thị thông tin chi tiết của thuốc nếu đó là thuốc hợp pháp. Các thông tin bao gồm:

– Tên thuốc, số đăng ký, mẫu nhãn/HDSD

– Dạng bào chế, hoạt chất, hàm lượng

– Nhà sản xuất, cơ sở đăng ký và tình trạng còn hiệu lực

Sau khi thực hiện các bước, nếu không thể tra xuất thông tin, đây rất có thể là hàng giả. 

Trong tương lai gần, các giải pháp công nghệ như gắn nhãn điện tử, truy xuất nguồn gốc bằng QR code sẽ không chỉ là giải pháp khuyến nghị mà sẽ là tiêu chuẩn bắt buộc đối với tất cả các loại hàng hoá lưu thông trên thị trường. Một giải pháp nhanh – gọn – chính xác như mã QR động từ Buymed có thể tạo thói quen sử dụng rộng rãi hơn, đặc biệt trong bối cảnh số hóa đang trở thành xu thế. Phòng, chống thuốc giả không chỉ là cuộc chiến của cơ quan quản lý, đây là là trách nhiệm chung của cả nhà thuốc, doanh nghiệp phân phối và người tiêu dùng. Việc ứng dụng mã QR chính là chìa khóa mở cánh cửa đến một thị trường dược phẩm lành mạnh, văn minh hơn.