Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, trong đó có chủ hộ kinh doanh (HKD) cá thể – bao gồm các nhà thuốc và quầy thuốc có đăng ký kinh doanh.

1. Chủ hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai phải tham gia BHXH bắt buộc

Theo Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024, chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh (được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh) thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc kể từ ngày 01.07.2025. 

Căn cứ theo Nghị định 158/2025/NĐ-CP và Công văn 351/BHXH-QLT, quy định cụ thể việc tham gia BHXH bắt buộc đối với các chủ hộ kinh doanh như sau: 

• Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp kê khai phải tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 01.07.2025; 

• Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh nhưng nộp thuế theo phương pháp khác thì tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 01.07.2029; 

• Chủ hộ kinh doanh là dân quân thường trực thì đóng BHXH bắt buộc theo đối tượng dân quân thường trực; 

• Chủ hộ kinh doanh là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố đóng BHXH theo đối tượng hoạt động không chuyên trách; 

• Chủ hộ kinh doanh đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động thì không phải tham gia BHXH bắt buộc, trừ trường hợp thời gian đóng BHXH còn thiếu tối đa 6 tháng. 

Trường hợp nhà thuốc hoặc quầy thuốc có đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo phương pháp kê khai, chủ hộ kinh doanh phải tham gia BHXH bắt buộc kể từ ngày 01.07.2025. 

2. Chủ hộ kinh doanh phải đóng BHXH cho nhân viên 

Theo Điều 13, Luật BHXH 2024, người sử dụng lao động phải lập hồ sơ để người lao động (NLĐ) được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội. Điều này đồng nghĩa với việc nhà thuốc, quầy thuốc khi ký hợp đồng lao động với nhân viên đều có trách nhiệm đóng BHXH cho người lao động. 

Căn cứ Quyết định 595/QĐ-BHXH (2017), tổng mức đóng BHXH bắt buộc cho người lao động tại hộ kinh doanh là 32% trên quỹ tiền lương, được chia như sau: 

Quỹ bảo hiểm xã hội		Mức đóng của HKD	Mức đóng của NLĐ
Bảo hiểm thất nghiệp	Quỹ BHTN	1%	1%
Bảo hiểm y tế	Quỹ BHYT	3%	1.5%
Bảo hiểm xã hội	Quỹ ốm đau và thai sản	3%	–
	Quỹ hưu trí và tử tuất	14%	8%
	TNLĐ – BNN	0.5%	–
Tổng cộng		21.5%	10.5%

Việc tuân thủ quy định này không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi an sinh cho nhân viên, mà còn giúp nhà thuốc tránh rủi ro vi phạm hành chính hoặc bị xử phạt trong quá trình kiểm tra, thanh tra lao động. 

3. Hướng dẫn đăng ký BHXH lần đầu cho hộ kinh doanh 

Từ 01.07.2025, các hộ kinh doanh lần đầu tham gia BHXH cần thực hiện 3 bước cơ bản sau:  

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký 

Doanh nghiệp và người lao động cần kê khai theo các biểu mẫu sau: 

• Tờ khai tham gia BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) – ban hành kèm Quyết định 490/QĐ-BHXH (28.03.2023) 

• Tờ khai đơn vị tham gia BHXH, BHYT (Mẫu TK3-TS) – ban hành cùng Quyết định trên 

• Báo cáo tình hình sử dụng lao động và danh sách tham gia BHXH, BHYT, BHTN (Mẫu D02-LT) – theo Quyết định 1040/QĐ-BHXH (18.08.2020) 

• Giấy tờ chứng minh được hưởng quyền lợi BHYT cao hơn (nếu có) – theo Phụ lục 03 ban hành kèm Quyết định 948/QĐ-BHXH (05.06.2023) 

Bước 2: Nộp hồ sơ tới cơ quan BHXH 

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, hộ kinh doanh nộp hồ sơ tại cơ quan BHXH tại cơ sở trực thuộc BHXH tỉnh/thành phố nơi cư trú bằng một trong các hình thức sau: 

• Trực tiếp tại BHXH tỉnh hoặc Trung tâm phục vụ Hành chính công 

• Trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia hoặc Cổng BHXH điện tử (Lưu ý: cần có chữ ký số để xác nhận khi nộp hồ sơ theo phương thức này) 

• Gửi qua bưu điện  

Bước 3: Giải quyết hồ sơ 

Thời hạn giải quyết hồ sơ là không quá 05 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ của hộ kinh doanh. Kết quả sẽ được gửi về qua dịch vụ bưu chính theo thông tin hộ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan BHXH. 

Việc tham gia BHXH bắt buộc là bước chuyển mình quan trọng trong việc chính quy hóa hoạt động của các hộ kinh doanh dược. Chủ nhà thuốc và quầy thuốc nên chủ động chuẩn bị hồ sơ, rà soát hợp đồng lao động và mức thuế kê khai, để đảm bảo kịp thời tuân thủ quy định mới.